آچار ترکمتر یا گشتاور سنج کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف از جمله پتروشیمی، خودرو، تجهیزات صنعتی، آزمایشگاهها، خط تولید کارخانه ها، انواع ماشین آلات و ده‌ها صنایع دیگر دارد ماهیت اصلی این وسیله اعمال نیروی مشخص و مورد نظر کاربر در شرایط مشخص به پیچ می باشد. به زبان ساده‌تر آچاری که به میزان مشخص و دلخواه پیچی را سفت می‌کنند. در صنعت میزان دقیق و مشخص ترک پیچ ها (مقدار سفت شدن پیچ ها) بسیار حائز اهمیت است زیرا درصورت اعمال نیروی کم (شل بودن پیچ) و یا اعمال نیروی بیشتر از حد مجاز (سفت شدن بیش از حد) دستگاه یا وسیله مورد نظر از نظر کارایی با مشکل روبرو خواهد شد. به عنوان مثال لوله ای با یک مهره درپوش در نظر بگیرید اگر این درپوش با نیروی کم صفر شود لوله دچار نشتی میشود و اگر از حد مجاز بیشتر سفت شود مهره هرز می شود. اینجاست که اهمیت استفاده از این ابزار برای اعمال نیروی مجاز یعنی (نه خیلی کم و نه خیلی زیاد) مشخص میشود.

انواع ترکمتر

مولتی پلیر (41)

دستگاه تست ترکمتر (6)

ترکمتر عایق برق 1000 ولت (1)

ترکمتر ساعتی (31)

ترکمتر دیجیتال (30)

ترکمتر تقه‌ای (68)

ترکمتر پیچ گوشتی (7)

ترکمتر بدون شاخص (8)

انواع سره ترکمتر (16)

نحوه تنظیم برای اعمال نیرو در ترکمتر های مختلف متفاوت است. در ترکمتر های ساده تقه ای یا جغجغه ای نیروی مورد نظر روی دسته آنها تنظیم می شود و پس از اعمال نیرو و رسیدن به حد مجاز ترکمتر اصطلاحا رد می کند یا تقه میزند که کاربر متوجه شود که ترک مورد نظر به پیچ اعمال شده. توجه داشته باشید پس از اعمال نیرو و شنیدن صدای تقه یا رد کردن به هیچ عنوان نیروی اضافه به آن وارد نکنید زیرا این کار که در صنعت به اصطلاح اورلود شدن معروف است به شدت باعث کاهش عمر و حتی احتمال معیوب شدن آن در استفاده اول میگردد.

نکته جالب در ساخت ترکمتر های جدید با توجه به پیشرفت تکنولوژی این است که ترکمترهای ساخت اخیر بعد از رسیدن به نیروی مشخص با صدای بوق یا آژیر به کاربر هشدار می‌دهد که نیروی اضافه تر اعمالی نکند و باعث خرابی آن نشود. دسته بندی ترکمترها به آنالوگ یا ساعتی معروف است تفاوت این نوع ترکمترها با ترکمتر ساده این است که نیازی به تنظیم نیرو روی دسته ترکمتر نیست زیرا نیروی اعمالی به صورت لحظه ای روی ساعتی که روی دستگاه تعبیه شده نشان داده می شود و کاربر پس از حد نصاب رسیدن نیرو از اعمال نیروی بیشتر خودداری می کنند.

ترکمتر تقه ای

ترکمترتقه ای ساختار ساده تری نسبت به سایر ترکمتر ها دارد و در مقابل آسیب های کارگاهی مقاومت تر هستند و دارای انواع مختلفی همچون جغجغه ای، سری خور و درایو ثابت است که هر کدام از اینها کارایی خاص خود را دارند. محل تنظیم میزان فشار مورد نیاز برای اعمال بر روی دسته و انتهای آن است و زمانی که فشار به حد معین برسد با یک صدای کلیک و تقه به کاربر اطلاع میدهد.

ترکمتر کمرشکن

این ترکمتر تا حدودی شبیه به ترکمتر تقه ای می باشد ولی زمانی که به میزان فشار در نظر گرفته شده می رسد از قسمت بالا یا وسط خم میشود و دیگر مانند ترکمتر تقه ای صدای کلیک نمی‌دهد.  در این ترکمتر به دلیل خم شدن است که به نام کمرشکن معروف است و امتیاز و مزیتی که نسبت به ترکمتر تقه ای دارد این است که از آنها در رنج عددی بالا ، که در ترکمتر های تقه ای نمی توان به صورت چشمی و صوتی مشاهده کرد استفاده می‌کنند.

 ترکمتر عقربه ای

ترکمتر های عقربه ای یکی دیگر از انواع ترکمتر های موجود می باشند که به شکل صفحه اندیکاتوری است که مدرج شده و عدد آن قابل مشاهده و خواندن است. دارای دو عقربه می باشد که عقربه ی دوم آن بیشترین گشتاور اعمال‌شده را نشان می‌دهد. خطای این ترکمتر حدود ۳ درصد رنج اعمال شده می باشد و بیشتر در آزمایشگاه استفاده می شود.  تفاوت این ترکمتر با ترکمتر تقه ای در دقت بالاتر آن است.

ترکمتر دیجیتال

دسته سوم دیجیتال می باشد که پیشرفته‌ترین نسل ترکمتر ها محسوب می‌شود. ترکمتر دیجیتال از نظر کاربردی شبیه ترکمتر های ساعتی می باشند با این تفاوت که عدد به صورت دیجیتالی و با دقتی بالاتر و آپشن هایی از قبیل هشدار آژیر ذخیره نیروهای اعمالی قبلی تبدیل واحدها نیوتون متر فوت پوند کیلوگرم متر و‌… دارا می باشد. از ترکمتر دیجیتال زیاد در شرایط کارگاهی استفاده نمی کنند زیرا شرایط نگهداری و استفاده خاصی دارد. از امکاناتی که این ترکمتر برای شما فراهم می کند اندازه گیری دقیق و اتصال به کامپیوتر و انتقال اطلاعات آن است. همچنین شما میتوانید با این ترکمتر واحدهای اندازه گیری و نوع ثبت گشتاور را تنظیم کنید. درصد خطای آن حدود یک درصد رنج  اعمال شده است و کمتر از ترکمتر عقربه ای می باشد.

درجه بندی کیفی ترکمترها

ترکمتر ها دارای درجه بندی کیفی با توجه به کشور سازنده ترکمتر های ساخت تایوان دارای کیفیت به مراتب پایین تر و قیمت مناسب تر می باشد که برای کاربردهای نه چندان حساس مناسب هستند. به عنوان مثال تورکمتر های تایوانی برای استفاده در تعمیرگاه های خودرو بسیار مناسب و پرکاربرد هستند. لازم به ذکر است ترکمترهای ساخت کشور تایوان خود دارای درجه بندی کیفی می‌باشد. که با توجه به حساسیت کار و نیاز به عمر کم یا زیاد کاربر اقدام به تهیه آن می کند.

بخش دوم تقسیم بندی بر اساس درجه کیفی شرکت های ساخت کشورهای اروپایی یا آمریکایی می‌باشد. که به مراتب کیفیت، دقت و عمر بالاتری نسبت به ترکمترهای تایوانی دارند. اما باید به این نکته توجه داشت که قیمت این نوع بسیار بالاتر میباشد و در صنایع حساس که نیاز به دقت بالا می باشد استفاده می گردد.

اجزای تشکیل دهنده ترکمتر ها:

  1. دکمه رها سازی سریع:  این دکمه جهت قفل کردن یا رهاسازی مهره آچارمورد استفاده قرار میگیرد.
  2. بدنه: از لوله ای به خصوص، در قسمت بدنه استفاده می شود که قابلیت ضد سایشی دارد و جهت پیدا کردن مقدار گشتاور دقیق به کار میرود.
  3. کلیک هشدار: در برخی از ترکمترها یک کلیک بر روی بدنه آنها قرار داده شده که در صورت رسیدن به فشار مورد نظر با صدای تقه یا کلیک کاربر را مطلع می‌کند. البته نوع هشدار هر ترکمتری با هم تفاوت دارد که در مبحث انواع ترکمترها به آنها اشاره شده است.
  4. روغن روان کننده: در ترکمترها از نوعی روغن روان کننده صنعتی که دارای کیفیت و مقاومت بسیار بالایی می‌باشد استفاده میشود و از ترکمتر در برابر حرارت محافظت می‌کند و اصطکاک پایینی هم دارد.
  5. دسته : دسته یکی از اجزای اصلی ابزار ترکمتر است که در برخی از انواع آن دسته به صورت لاستیکی ارگونومیک است و به روش تزریقی درست شده است. این دسته ها راحت و نرم هستند و ساخت آنها به صورتی بوده است که در دست سر نخورد و ترکمتر به راحتی قابل استفاده باشد.
  6. حلقه قفل اتوماتیک: در برخی ترکمترها در بالای دسته یک حلقه ای برای تنظیم میزان فشار و گشتاور در نظر گرفته شده که این مورد باعث شده تا استفاده از این نوع ترکمتر بسیار راحت تر از ترکمترهای معمولی باشد.
  7. فنر: فنرهایی در داخل بدنه برخی از ترکمترها جایگذاری شده‌اند که این فنرها ساخته شده از فولاد پیچیده شده با کیفیت بالایی هستند که بعد از حرارت دادن شکل داده شده اند و دارای کیفیت و طول عمر بالایی هستند.
  8. دکمه دو منظوره: در اغلب ترکمترها دکمه ای قرار داده شده است که از آن در جهت تنظیم گردش ساعتگرد و پاد ساعتگرد استفاده می شود.

لازم به ذکر است که به صورت کلی یک ترکمتر از اجزای اصلی  مانند دسته ، نشانگر، بدنه و درایو (سری که به پیچ متصل میشود جهت بستن یا باز کردن پیچ )تشکیل شده است، که بسته به نوع ترکمترها اعم ازترکمتر ساعتی، ترکمتر دیجیتال، ترکمتر عقربه ای، ترکمتر تقه ای و … فرم هر کدام از آنها متفاوت بوده وهر یک اجزای تشکیل دهنده مختص به خود را دارند. هم چنین کارایی آنها نیز با توجه به میزان دقت آنها، با توجه به رنج فشار مورد نیازو میزان خطا در رنج اعمال شده متفاوت است.

مولتی پلایر یا مولتی پلیر چیست؟

مولتی پلایرها وسیله ای جهت افزایش چند برابری قدرت ترکمتر (گشتاور سنج) می باشد که به صورت تبدیل به ترکمتر متصل می گردد. مولتی پلایرها انواع مختلفی دارند، که دارای ظرفیت های خروجی مختلف و درایورهای ورودی و خروجی متنوعی می باشد که کاربر بر اساس نیاز خود و رنج نیروی مورد نیاز جهت اعمال مدل مولتی پلایر را انتخاب می کند.

برای فهم راحت تر کاربرد مولتی پلایرها به مثال زیر توجه بفرمایید:

فرض کنید پیچی روی یک سازه فلزی در ارتفاع بالا داریم و قصد داریم نیروی معادل 3000 نیوتن متر (30 کیلو نیوتن) به آن وارد کنیم و پیچ مورد نظر را با این نیرو (گشتاور) سفت کنیم. حال دو راه پیش رو داریم. یک اینکه باید ترکمتری با ظرفیت نیروی 3000 نیوتن که بسیار سنگین می باشد (طول حدود 2متر) را به ارتفاع بالا ببریم و 300 کیلو نیرو با دست به آن بوارد کنیم که عملا این کار غیر ممکن می باشد. راه دوم استفاده از تبدیل مولتی پلایر است که به عنوان مثال از یک مولتی 1به 5 (یعنی ورودی مولتی را 5 برابر خروجی میدهد) و یک ترکمتر 600 نیوتن (که سبک می باشد) استفاده میکنیم به این صورت که نیروی اعمالی 600 نیوتن (60 کیلو) 5برابر می شود و به راحتی به نیروی 3000 مورد نیاز می رسیم.

استفاده از تبدیل مولتی پلایر برای نیروهای بالا و شرایط سخت لازم الاجرا می باشد.

تفاوت ترکمتر ها از نظر کارایی و شکل ظاهری

کاربرد ترکمتر (گشتاورسنج)

طبق توضیحات قبلی اعمال نیروی مشخص و قابل تنظیم به پیچ یا دستگاه مورد نظر میباشد، کاربرد ذاتی ترکمتر در انواع مدل ها و برندها یکسان هستند، اما نحوه تنظیم مال نیرو و شکل ظاهری (طول دسته ترکمتر، سایز سری ترکمتر، چند تکه بودن ترکمتر و …) با هم بسیار متفاوت هستند. ترکمتر های معمولی به دو دسته تقه ای و جغجغه ای تقسیم می گردند چه نوع کارایی آنها به این صورت است که ابتدا نیروی مورد نظر روی دسته ترکمتر تنظیم میگردد و سپس پس از اعمال نیروی فیزیکی و رسیدن به حد مورد نظر از طریق رد کردن ترکمتر یا تقه زدن کاربر متوجه رسیدن نیرو به حد مورد نظر می گردد و اعمال نیروی دستی را متوقف میکند.

اما در ترکمتر های عقربه ای و دیجیتال نوع مشخص کردن نیروی مورد نیاز متفاوت می باشد به این صورت که تنظیم نیرو روی ترکمتر معنایی ندارد، در این نوع ترکمتر ها (عقربه ای و دیجیتال) کاربر در حین اعمال نیرو به صورت بصری متوجه مقدار نیروی اعمال شده در لحظه اعمال می‌گردد او پس از رسیدن به هدف مورد نظر اعمال نیروی فیزیکی را متوقف میکند. به همین دلیل توصیه می شود در خط های تولید و مکان هایی که حساسیت اعمال دقیق نیرو و امکان ایجاد خسارت احتمالی در صورت اعمال بیش از حد نیرو وجود دارد از ترکمتر های استفاده گردد که بعد از رسیدن به حد مورد نظر امکان اعمال نیروی بیشتر از سمت کاربر یا اپراتور وجود نداشته باشد.

البته پیشرفت تکنولوژی تا حدودی این مشکلات را مرتفع کرده، به این صورت که در ترکمتر های دیجیتال پس از رسیدن نیرو به حد مجاز آلارم روی ترکمتر به صدا در می آید تا کاربر و اپراتور متوجه اعمال به حد مورد نظر گردد.

ترکمتر (گشتاور سنج)  از نظر کاربری

ترکمتر (گشتاور سنج)  از نظر کاربری و سره قابل نصب روی دسته ترکمتر به چند دسته مختلف تقسیم می شود.

گونه ای از ترکمتر ها سر قابل تعویض ندارند و سری بکس یا آلن روی خود دسته آچار نصب و غیر قابل جدا سازی می باشد که برای استفاده باید از تبدیل بوکس در سایزهای مختلف بسته به کاربرد کاربر استفاده شود گونه دیگر از ترکمترها سره قابل تعویض دارند که اصطلاحاً ترکمتر سره خورد نام دارد. این مدل از ترکمتر قابل اتصال به سره آچار تخت آچار بکس و آلن هستند و انواع سری ها با سایز های مختلف( با استفاده از تبدیل) قابل نصب روی این دسته از ترکمتر ها هستند.  در صورتی که کاربر الزام استفاده از سره آچار تخت داشته باشد حتماً باید از ترکمتر سره خور استفاده کند و بسته به نوع کاربری سایز آچار مورد نیاز خود را تهیه و بر روی ترک متر نصب نماید.

 برندهای معتبر ترکمتر و مولتی پلیر

ترکمتر ها و مولتی پلایر ها (به طور کلی ابزارآلات آزمایش نیرو) از نظر کیفیت، قیمت و دقت به دو دسته اروپایی ( آمریکایی) و تایوانی تقسیم می شود ترکمتر های ساخت تایوان بیشتر جنبه صنعتی و کاربر کاربردی شخصی( تعمیرگاه و غیره) دارند و ترکمتر اروپایی و آمریکایی جنبه آزمایشگاهی دارند ترکمنهای اروپایی و آمریکایی دارای دقت بالا، کیفیت بالا و قیمت بالاتری نسبت به ترجمه های تایوانی دارند.

با مشاوره با کارشناسان ما بهترین انتخاب را در زمینه خرید ترکمتر و مولتی پلایر داشته باشید تا با کمترین هزینه مناسب‌ترین دستگاه را تهیه نمایید.

 برندهای معتبر تایوانی به شرح زیر می باشد:

تاپ تول –  TJG  – فورس – هزبرن – لیکوتا –راسول – هنس – کینگ تونی –  توس – نوا تورک

برند های معتبر اروپایی و و آمریکایی:

بریتول انگلیس-نوربار انگلیس – اسنپ آن آمریکا –  جتکو آمریکا – ترکو لیدر انگلیس –  هازت آلمان –  گدور آلمان –    BMS  ایرلند

در زمان تهیه ترکمتر چند آیتم باید مورد توجه قرار گیرد

  • رنج ترکمتر و مولتی پلایر:

عبارت است از مقدار ظرفیت ترکمتر جهت اعمال به پیچ مورد نظر که از یک سانتی نیوتن متر تا ۵۰۰۰۰ نیوتن متر متغیر می باشد.

  • اندازه ترکمتر و مولتی پلایر:

عبارت است از طول دسته ترکمتر و سایز کلگی ترکمتر که با توجه به محیط کار جهت اعمال نیرو ممکن است محدود باشد در نتیجه سایز ترکمتر جدا از بحث رنج مقوله مهمی میباشد

  • نوع ترکمتر و مولتی پلایر:

که به چند دسته تقسیم می شود:

دیجیتال

عقربه ای

تقه‌ای

جغجغه ای

بادی

هیدرولیک

پنوماتیک

و غیره

  • برند ترکمتر و مولتی پلایر:

ترکمتر و مولتی پلایر با توجه به برند و کشور سازنده دارای کیفیت و دقت و عمر متفاوت می باشد

نکته مهم در تصمیم گیری جهت خرید  مولتی پلایر:

سه نکته مهم در تهیه مولتی پلایر حائز اهمیت است

  • ریت مولتی پلایر: عبارت از نرخ تبدیل نیروی ورودی به نیروی خروجی
  • طرفیت ترکمتر: مقدار نهایی اعمال نیرو از سمت خروجی دستگاه
  • سایز مولتی پلایر: طول ، عرض و قطر دستگاه
  • برند سازنده
  • لوازم جانبی